7.8 milyar insan coronavirüs aşısı bekliyor!

Coronavirüs aşısı dünyada 1 trilyon dolarlık bir ekonomiye göz kırpıyor

Coronavirüs, dalga dalga yayılmaya devam ediyor. Son iki hafta içinde dünyada tespit edilen
vaka sayısı %16 arttı. Bilinen vaka sayısı 55 milyonu geçti. Bugüne kadar yaklaşık 1.4 milyon
insan hayatını kaybetti. Gerçekteki vaka ve ölüm sayısının, ülkelerin resmi olarak ifade
ettiğinden çok daha fazla olabileceği değerlendiriliyor. Afrika, Güney Amerika ve Hindistan
gibi birçok geri kalmış bölgede, yeterli test yapılamadığından gerçek durumun ne olduğunu
görebilmek pek de olası değil. Ancak mikroskopla görülebilen 100 nm’den küçük bir virüs
hayatımızın her alanını esir alıyor.
Coronavirüs, çıktığı Çin’e verdiği zarardan çok daha büyüğünü Avrupa’ya, Amerika’ya ve
gelişmekte olan diğer ülkelere veriyor. 80 trilyon dolarlık dünya ekonomisi büyük zorda.
Ekonomik daralma daha bir yılını doldurmadan %10’ları geçti. Milyonlarca insan işsiz kaldı.
İnsanlık 10 aydır büyük bir savaş veriyor. Herkes, bu kötü gidişe dur diyebilecek aşının
peşinde. 7,8 milyar insanın gözü kulağı aşı ile ilgili gelişmelere kilitlendi.
Coronavirüs aşısının maliyetlerini ve lojistiğini değerlendiren ve açıklamada bulunan TTT
Global Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Akın Arslan, şunları söyledi:
“Üçüncü faz aşı test çalışmalarını geçtiğimiz günlerde tamamlayan, %95 gibi oldukça iddialı
olabilecek bir etki seviyesine ulaştıklarını açıklayan Alman BioNTech ve ortağı ABD’li Pfizer
henüz resmi satış ruhsatını almamalarına rağmen, seri üretime başladılar ve ülkelerle ön
anlaşmaları imzalamaya başladılar. Pfizer 2020 yılı sonuna kadar 50 Milyon doz aşı
üretecek, 2021 hedefi ise 1.3 milyar doz üretim yapmak. Dünyanın önümüzdeki 2 yıl içinde
en az 8 milyar doz aşıya ihtiyaç duyacağı değerlendiriliyor. Nitekim, soğuk zincirin bozulması
yaşanması muhtemel olduğundan, transfer edilecek aşıların en az %15-20’sinin ziyan
olacağı değerlendiriliyor. Bu durumda ilk iki yıl için en az 10 milyar doz aşıya ihtiyaç
duyulacağı kabul edilebilir. 10 milyar doz aşının üretimi, -70 santigrat derecede muhafazası,
lojistiği ve sahadaki uygulama maliyetleri dikkate alındığında, dünya ekonomisine yıllık 1
trilyon doların üzerinde bir maliyet yaratacak gibi duruyor. Bu maliyet, her ne kadar büyük bir
bütçe gibi görünse de, coronavirüs ile iyice köşeye sıkışan ve hızla daralan dünya
ekonomisindeki 10 trilyon doların üzerindeki kümülatif kaybın yanında bir şey ifade etmiyor.
Ülkemizde, 83 milyonun aşılanmasının maliyeti 8 milyar doları geçebilir. Bir diğer konu,
bağışıklık bir yıl ile sınırlı olursa, aşının her yıl yapılması gerekebilecektir ve bu durum ciddi
maliyetlere yol açacaktır” dedi.
Dünyaya, 7.8 milyara aşının ulaştırılabilmesi için ilk aşamada 8 Bin jumbo jet gerekiyor
Aşının lojistik süreçlerini değerlendiren TTT Global Başkanı Dr. Akın Arslan, konuşmasına
şöyle devam etti:
“BioNTech firmasının geliştirdiği mRNA aşısının, -70 santigrat derecede taşınması ve
nakledildikten sonra ise, 5 gün içinde kullanılması gerekiyor. Bu çok ciddi bir lojistik problemi
beraberinde getiriyor. Dünyadaki hiçbir kargo/lojistik firması, özel yatırım yapmadan -70
santigrat derecede soğuk zincir taşıma yapabilecek ve depolayacak bir altyapıya sahip değil.
Pfizer/BioNTech aşısının üretim merkezleri, Almanya, Belçika ve ABD olacak. Buradan tüm

Dünyaya dağıtılması hedefleniyor.

Bir tesisten günde 20 kamyon aşı yola çıkarmayı
hedefleyen şirket, bir günde toplamda 7.6 milyon doz aşıyı yakınlardaki havaalanlarından
kargo uçaklarına aktarmayı hedefliyor. Aşının koruyuculuk sağlayabilmesi ve beklenen etkiyi
göstermesi için 3 hafta arayla 2 doz olarak uygulanması gerekiyor. Yani 10 milyar aşı ancak 5
milyar insanı aşılamaya yetiyor. 2021 yılı dünyanın en büyük hava lojistik operasyonlarından
birisine şahit olacak. -70 ile -80 santigrat derece arasında aşıyı muhafaza edebilecek ultra-
soğuk özel taşıma kutularına yerleştirilecek aşı dozlarını dağıtmak için ilk yıl için 8 binin
üzerinde büyük tip kargo uçağına ihtiyaç olacağı ortaya çıkıyor. İlk planlamalara göre, Pfizer
2020 yılı sonuna kadar 50 Milyon doz aşı üretecek, 2021 hedefi ise 1.3 milyar doz üretim
yapmak. Dünyanın önümüzdeki 2 yıl içinde en az 10 milyar doz aşıya ihtiyaç duyacağı
değerlendiriliyor. Pfizer, dünya çapındaki dağıtım için FedEX, DHL ve UPS ile görüşüyor.
Havayolu şirketlerinin kargo filoları yetersiz olduğundan, birçok büyük havayolu şirketi bir
grup yolcu uçağını kargo uçağına dönüştürmeye yönelik planlama yapıyor. Özetle, 7.8 milyar
insanın yarısının ihtiyacı olan 2 doz aşıyı birinci seviye noktalara taşımak için 8.000 Boeing
747 jumbo jet seferi yapılması gerekiyor. Dünyanın en büyük hava kargo filosunun sahibi
olan ABD’li FedEx’in 600 kargo uçağı var. Burada yeni bir lojistik ekonomisi doğacak gibi
görünüyor” diye konuştu.
Ülkemizde, 83 milyonun aşılanması maliyeti 8 milyar doları geçebilir
Ülkemizde nüfusun aşılanma maliyeti hakkında değerlendirmede bulunan TTT Global
Başkanı Dr. Akın Arslan, şunları kaydetti:
“83 milyon insan için ihtiyaç duyulacak doz sayısı %20 fazlasıyla 199.2 milyon dozdur. ABD
Hükümetiyle 100 milyon doz aşı için ön sipariş Anlaşması yapan Pfizer, bu anlaşma için 1.95
Milyar dolar alacak. ABD’ye dozu özel fiyattan 19.5 dolara mal oluyor. Bunun diğer ülkeler
için fiyatının sipariş miktarına bağlı olarak 30-40 Dolar bandında gerçekleşmesini bekliyoruz.
ABD’li bir diğer aşı firması Moderna tarafından yine %95 koruyuculuk sağladığı açıklanan
mRNA-1273 aşısının ise yine aynı fiyat bantlarından satılması bekleniyor. Türkiye, 199.2
milyon doz için anlaşma yaparsa aşılar için ödeyeceği rakam en az 5.5-6 milyar dolar
civarında olacaktır. Bağışıklık bir yıl ile sınırlı olursa aşının her yıl yapılması gerekebilecek,
bu durum ciddi maliyetlere yol açacaktır. Ülkemiz tercihini ya da önceliğini BioNTech’in
mRNA aşısından yana kullanacaksa, -70 Santigrat derecede aşıların muhafaza edebileceği;
havaalanlarında, şehirlerde ve hastanelerde ultra-soğutuculu özel donduruculara ihtiyaç
olacak. 1.200 dozun muhafaza edilebileceği bir dondurucunun maliyeti 15 Bin dolara kadar
çıkmaktadır. Türkiye’nin ihtiyaçları dikkate alındığında sadece -70 Santigrat soğutucuları ve
depolama sistemleri altyapı yatırım maliyeti 1.24 Milyar doların üzerinde olacaktır. Ayrıca,
havaalanlarına gelen aşıların, yurt geneline soğuk zinciri bozmadan dağıtılması konusunda
da yine milyonlarca dolarlık bir lojistik maliyet oluşacaktır. Mevcut tabloya bakıldığında,
Türkiye’ye aşıların gelmesi ve yaygın uygulamasına başlaması en iyimser tahminle Mart
2021 gibi görünüyor. Tedarik ve lojistik kısıtlar nedeniyle 2021 yılı içinde nüfusun azami %20-
25’inin aşılanabileceğini değerlendiriyorum, eğer etkili bir yerli aşı 2021 yılı ortalarında
devreye girebilirse bu oran ancak yüzde elli daha fazla olabilir” şeklinde konuştu.