İBB Şehir Tiyatroları Kadına Yönelik Şiddete Karşı Bir Okuma Tiyatrosu Düzenliyor

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire Başkanlığı’nın düzenlediği “25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Uluslararası Mücadele Günü Etkinlikleri”nin bir parçası olarak, İBB Şehir Tiyatroları’na bağlı Çağdaş Gösteri Sanatları Merkezi (ÇGSM), Mor Çatı Sığınağı Vakfı’yla birlikte bir okuma tiyatrosu, söyleşi ve atölye gerçekleştirilecek.

İBB Şehir Tiyatroları Çağdaş Gösteri Sanatları Birimi bünyesinde Emre Koyuncuoğlu ve Cemre Baytok; Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın hazırladığı “Kadına Yönelik Şiddet Deneyimleri” ve “Şiddete Karşı Anlatılar” kitaplarından bir derleme oluşturdu.

Derlemenin içinde yer alan, şiddete karşı kadınların verdiği mücadelenin aktarıldığı gerçek hikâyeler; Aslı İçözü ve Lerzan Pamir rejisinde, İBB Şehir Tiyatroları oyuncularından Bennu Yıldırımlar, Sevinç Erbulak, Sevil Akı, Ebru Üstüntaş, Hazal Uprak’ın rol aldığı bir okuma tiyatrosu olarak izlenebilecek.

Ardından “kadına yönelik şiddete karşı” çözüm üretme üzerine alan deneyimi olan Cemre Baytok ve “kadına yönelik şiddet” hakkında Şehir Tiyatroları’nda aktif çalışmalar yürüten tiyatronun yönetmenlerinden Lerzan Pamir, Emre Koyuncuoğlu, Aslı İçözü ve Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’ndan Zuhal Güreli ile bir sohbet gerçekleştirecek.

Sohbet, seyircilerin doğrudan etkileşim kurabileceği bir yapıda olacak. Katılımcılar okuma tiyatrosundaki hikâyeler üstünden, farklı disiplinlerin ve farklı alanların katılımıyla, “şiddete karşı” birbirlerini nasıl güçlendirdiklerini izleyiciyle paylaşacaklar.

Kadın sanatçılarımızın katkısıyla birlikte “güçlenme” önerisi taşıyan etkinlikler,  1 Aralık Çarşamba saat 13.00’te Ümraniye Kültür Merkezi’nde,  7 Aralık Salı saat: 13.00’te Fatih Kültür Merkezi’nde düzenlenecek.

Farkındalık Broşürü

Ayrıca İBB Şehir Tiyatroları, farkındalık yaratmak adına “Şiddet, Taciz ve Mobbing’i Önlemek için Aydınlatma Broşürü” hazırladı. Broşürde cinsel taciz, cinsel saldırı, çocuğa yönelik cinsel istismar, mobbing, kötü muamele konularına yönelik aydınlatıcı bilgiler yer alıyor.

Program

Okuma Tiyatrosu

“Şiddete Karşı Güçlenme Anlatıları”

Yöneten: Aslı İçözü, Lerzan Pamir

Okuyan: Bennu Yıldırımlar, Sevinç Erbulak, Sevil Akı, Ebru Üstüntaş, Hazal Uprak

Söyleşi

“Şiddete Karşı Çok Disiplinli Öneriler”

Cemre Baytok, Emre Koyuncuoğlu, Lerzan Pamir ve Zuhal Güreli İle

İLKELER
ÖZEN GÖSTERME İLKESİ
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, cinsel taciz ve
cinsel saldırı iddiaları karşısında, bu iddiaları zamanında ve
etkin bir şekilde araştırma, bu iddialar karşısında harekete
geçmeyen ve/veya üstünü kapatmaya çalışanlar hakkında
gerekli işlemleri yapma, taciz ve/veya şiddete uğrayanların
ikinci kez mağduriyete uğramasını önleme ve onların içinde
bulundukları durumu anlama hususlarında gerekli dikkat ve
özeni gösterir.
Özellikle cinsel taciz ve saldırı iddialarıyla ilgili başvuru sürecinde
bu ilke, şiddete uğrayanın tekrar mağdur edilmemesini sağlamaya
yönelik olup, değerlendirmenin başlatılmasında ‘başvuru sahibinin
beyanı esastır’ ilkesinden hareket etmeyi gerektirir.
GİZLİLİK İLKESİ
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, cinsel taciz ve
saldırı iddialarının ele alındığı tüm aşamalarda, başvuru sahibi
kişi ve şikâyet edilen kişinin özel hayatlarının gizliliği ilkesine
uygun davranır.
TEMEL TANIMLAR
∙ CİNSEL TACİZ
‘Kişiyle vücut teması bulunmadan yapılan ve rızaya dayalı
olmayan, cinsel içerikli söz, tavır ve diğer davranış biçimleri’
olarak tanımlanmaktadır. Olayın gerçekleştiği ortama ve
bağlama göre ısrarla tekrarlanan eylemler ya da bir tek eylem
cinsel taciz olarak değerlendirilebilir. Süreklilik ön koşul değildir.
Her cinsel yönelim ve yaştaki insan cinsel tacize uğrayabilir.
Cinsel taciz farklı biçimlerde gerçekleşebilir. Tamamen kapsayıcı
olmamakla birlikte, bazı cinsel taciz biçimleri, cinsel içerikli
tehditler, kişilerin cinsiyetine yönelik taciz, düşmanca ortam
tacizi ve istenmeyen cinsel ilgi ve yakınlık şeklinde görülebilir.
Cinsel taciz, maruz kalan kişide kafa karışıklığı, şok,
anlamlandıramama gibi tepkilere yol açabilir. Bu nedenle, cinsel
taciz veya saldırıya maruz kaldığını düşünen kişinin, yaşadığı
olayın niteliğinden emin olmasa dahi, bu durumu kendisine yol
gösterecek olan İBB Cinsel Eşitlik Birimi’ne İBBŞT’de sorumlu
olarak tanımlanan kişi tarafından yönlendirilir. Başvuruların
güven ve gizliliği konusunda İBBŞT taahhütte bulunur.
∙ CİNSEL SALDIRI
‘Rızaya dayalı olmayan cinsel davranışlarla bir kimsenin vücut
dokunulmazlığının ihlal edilmesi’ şeklinde (sarılmak, okşamak,
ellemek, dokunmak gibi) tanımlanmaktadır. Cinsel saldırı,
kişinin fiziksel ve/veya psikolojik güç kullanımı, tehdit, korku,
baskı altına alma, gözdağı verme, hile ve kandırma gibi
zorlamalarla cinsel içerik taşıyan fiziksel bir davranışa maruz
kalması yoluyla vücut dokunulmazlığının ihlal edilmesi olarak
kabul edilmektedir. Provalarda ve oyun esnasında sahnede
kimse kimsenin vücut dokunulmazlığını ihlal edemez. Prova
sürecinde diğer bireylerin tanıklığında karşılıklı uzlaşı sonrası
oluşturulmuş “oyun kurguları, oyun karakteri için uzlaşı ile
kararlaştırılmış davranışlar”ın dışında sahnede ”kurgunun/oyunun”
dışına çıkarak “vücut dokunulmazlığının ihlal edilmesi’ kabul edilemez.
∙ ÇOCUĞA YÖNELİK CİNSEL İSTİSMAR
18 yaşından küçüklere karşı gerçekleştirilen cinsel saldırı ve
cinsel taciz eylemleri olarak değerlendirilmektedir. Suçun, kamu
görevinin veya hizmet ilişkisinin (prova, oyun, atölye, eğitim)
sağladığı nüfuzun kötüye kullanılması suretiyle işlenmesi
hâlinde, ceza ağırlaştırılmaktadır. Fiilin cebir ya da tehditle
işlenmesi de cezayı ağırlaştırmaktadır. Cinsel taciz, cinsel
saldırı, çocuk istismarı Türk Ceza Kanunu’na göre suçtur.
Oyunlarda çocuk oyuncu olduğu zaman, oyuncuya eşlik edecek
pedagojik eğitim almış bir rehber ya da çocuğa eşlik etmesi için
görevlendirilmiş bir eşlikçi olması şarttır. Çocuğun kulisinin ve
tuvaletinin de ayrı olmasına dikkat edilmelidir. Çocuğun
provada olduğu sürelerde önceliğin çocuğun sahnelerinde
olması, ve o süre içinde ekibin çocuğun yaşına uygun bir
uslüp/dil/davranış ile karşılaşmasına dikkat etmeleri
gerekmektedir. Oyun kadrosunda görevlendirilecek bir
rehber/eşlikçi çocuğun provalardaki koşullarını takip eder ve
tüm bu koşulların gerekliğini takip eder ve süreci aktaran
raporları yazmakla ve prova raporlarına eklemekle yükümlüdür.
∙ CİNSEL İÇERİKLİ MOBBİNG
İşyerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından diğer kişi ya da
kişilere yönelik gerçekleştirilen, belirli bir süre sistematik
biçimde devam eden, cinselliğe ilişkin kavramlar kullanılarak
yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan;
mağdur ya da mağdurların kişilik değerlerine, mesleki
durumlarına, sosyal ilişkilerine veya sağlıklarına zarar veren
kötü niyetli, kasıtlı, olumsuz tutum ve davranışlar bütünüdür.
Mobbing cinsel içerikli de olmayabilir. Böyle bir davranışta
bulunanlar genel olarak daha güçlü konumdadır. Bazen bir
erkeğin bir kadına, bazen üst pozisyonda bir çalışanın daha alt
pozisyondaki bir kişiye bazen de daha yaşlı birinin daha genç ve
tecrübesiz birine mobbing uyguladığı görülür. Birçok vakada
cinsel içerikli mobbing ile cinsellik içermeyen mobbingi ayırt
etmek kolay değildir.
∙ KÖTÜ MUAMELE
Diğer meslektaşların saygınlığını ihlal eden ve/veya tehditkar,
düşmanca, küçük düşürücü, aşağılayıcı ya da saldırgan bir
ortam oluşturan tek seferlik ya da tekrar eden yersiz
davranışlar.
1- Misilleme, kişinin cinsel veya duygusal amaçlı girişim ve
teklifleri reddetmesi ya da tacize uğradığını düşünerek şikayet
etme yoluna gitmek istemesi/gitmesi nedeniyle, açıkça veya
örtülü olarak iş veya sanatsal yaşamının intikam amacıyla
zorlaştırılmasıdır.
2- Israrlı takip, bir kişinin rızası dışında peşine takılma, evinin,
okulunun, işyerinin önünde bekleme, yolda uzaktan ya da
yakından izleme, sanal ortamda kişisel bilgilerini, gündelik
hayatını öğrenmek üzerine soruşturma yapma ve bu bilgileri
taciz etme amaçlı kullanma eylemidir.
3- Ödüllendirme vaadi, kişinin hak etmeksizin, cinsel veya
duygusal amaçlı bir davranış veya teklifi kabul sonucu ödül,
terfi, not veya benzeri kazançlarla ödüllendirilmesi vaadidir.
6- Rıza kavramı, hak ihlalleri, psikolojik taciz ve cinsel taciz ve
cinsel saldırı tanımlamasında önemlidir. Ünvan ve/veya mevki
kullanılarak fiziksel ve/veya psikolojik güç kullanımı, tehdit,
korku, baskı altına alma, gözdağı verme, hile ve kandırma ile
alınan sesli ya da sessiz onay rıza olarak kabul edilemez. Sessiz
kalmak rıza göstermek değildir. Rızanın sürekliliği esastır, rıza her
zaman geri alınabilir.
7- Acil durum, ivedilikle işlem yapılmadığı ve önlem alınmadığı
takdirde başvuranın can güvenliğinin veya hak ve özgürlüklerinin
tehdit altında olduğu; cinsel taciz veya saldırıya ilişkin delillerin
kaybolması ihtimallerinin ortaya çıktığı durum şeklinde
tanımlanmaktadır.
8- Ayrımcılık, bir kişiye toplumsal cinsiyet temelli keyfi ya da
haksız bir davranışta bulunulması ve bu suretle bu kişinin
mağdur edilmesi olarak ifade edilmektedir. Daha özel olarak,
toplumsal cinsiyet kimliği ya da cinsel yönelimi nedeniyle bir kişi
ya da gruba, aynı ya da benzer konumda olduğu diğer kişilere
göre keyfi olarak eşit davranmamak ya da onları mağdur etmek
anlamına gelmektedir.
9- Başvuran, cinsel tacize veya saldırıya maruz kaldığı iddiası ile
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Eşitlik Birimi’ndeki ilgili kişi ya da
Şehir Tiyatroları’nda bu birime yönlendirmek üzere görevlendirilmiş
kişi ile temasa geçen olarak tanımlanmaktadır.
10- Tanık, cinsel taciz veya saldırı teşkil edebilecek olayın
taraflarından biri olmayıp, söz konusu olay hakkında herhangi
bir yolla doğrudan bilgi sahibi olan kişi olarak
tanımlanmaktadır.
Ciddi bir saldırı ya da ciddi bir saldırı tehdidi olduğunda, bu
durum suç teşkil edebilir ve “Politika Belgesi” prosedürleri
yetersiz kalabilir. Bu durumlarda, polise direkt olarak
başvurulması önerilir.
Cinsel tacize/saldırıya maruz kaldığınızı düşünüyorsanız
alabileceğiniz ilk önemler/atabileceğiniz adımlar nelerdir?
Öncelikle, yalnız/çaresiz olmadığınızı İstanbul Büyükşehir
Belediyesi Şehir Tiyatroları’nın bu konuda yanınızda
olduğunu/olacağını bilmeniz çok önemli.
1- Cinsel tacize açık olabileceğini düşündüğünüz durum ve
kişilerden uzak durmak.
2- Davranışın rahatsızlık verdiği konusunda kişiyi açık şekilde
uyarmak, istenmeyen cinsel yaklaşımlar konusunda açıkça
“hayır” demek.
3- Durumla ilgili olarak güvenilen bir kişiden (tanık, amir, bir
üst amir) yardım istemek. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ndeki
Eşitlik Birimi ile sizi ilişkilendirecek olan Şehir Tiyatroları’ndaki
yönlendirici/sorumlu kişiyle temasa geçmek.
4- Destek almak ve haklarını öğrenmek için İstanbul Büyükşehir
Belediyesi Eşitlik Birimi ile iletişime geçmek.
5- Rahatsız edici davranış ve yaklaşımlarda bulunan kişiye
hareketlerinden vazgeçmediği takdirde resmi girişimde
bulunacağınızı bildirmek.
6-İlk andan itibaren delil olarak kullanılabilecek her türlü
materyali (e-posta, not, yazılı herhangi bir belge, telefon mesajı
vb.) toplamak, saklamak.