İş yerlerinde Covid-19 nedeniyle alınan tedbirler nelerdir?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından, çalışanların Covid-19 riskleri – tedbirleri ve
işverenlerin çalışanlarından isteyeceği PCR testi konularını kapsayan genelge 2 Eylül 2021
tarihinde 81 İl’in Valiliği’ne gönderildi.
Bakanlık tarafından valiliklere gönderilen yazıda, işverenlerin, çalışanlarını işyerlerinde
oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerine yönelik koruyucu ve önleyici tedbirler konusunda
bilgilendirmekle yükümlü olduğu açıklandı. Dünyamızın içinde bulunduğu pandemi sürecinde
aşının faydaları konusunda çalışanların bilgilendirilmesi gerektiği belirtildi. Aşı olmayan
çalışanlara ise, Covid-19 tanısı konulmasının iş ve sosyal güvenlik mevzuatı açısından olası
sonuçlarının neler olabileceği hakkındaki bilgilerin verilmesi gerektiğinin altı çizildi. İşyerleri
ve işverenlerin, 6 Eylül 2021 tarihinde itibaren Covid-19 aşısı olmayan işçilerden zorunlu
olarak haftada bir kez PCR testi isteyebileceği ifade edilirken, test sonuçlarının da iş
yerlerinde KVKK’na uygun kayıt altında tutulması gerektiği bildirildi.
İşveren nasıl bir yol izleyecek?
İşletmeler, öncelikle çalışanlarının aşı olup olmadığını ve aşılarını tamamlayıp
tamamladıklarını kişilerden talep edecek ve bu verileri 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması
Kanunu (KVKK)’ya göre kayıt altına alacak. Ardından işverenler, aşı olmamış veya aşılarını
tamamlamamış olan çalışanlarına, Covid-19 aşısının faydaları ile, aşı olunmadığı takdirde
işletmede karşılaşılabilecek olası riskler ve tedbirler hakkında yazılı şekilde bilgi iletecek. Bu
bilgilendirmenin sonunda işverenler, aşısını olmayan veya tamamlamayan çalışanlarına,
Covid-19 tanısı konulması durumunda ise, iş ve sosyal güvenlik yasasına göre
karşılaşacakları sonuçları da bildirmek ile yükümlüdür. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği
Kanunun 19. maddesinde çalışanların yaptıkları işten dolayı kendilerini ve diğer çalışanları
sağlık ve güvenlik açısından tehlikeye düşürmüyor olmaktan yükümlü oldukları
belirtilmektedir. Bu maddeye göre işverenlerin, işletmedeki tüm çalışanların sağlığını ve
güvenliğini korumak adına, aşı olmayan çalışanlardan PCR testini talep etmesi yasal açıdan
uygundur. İşvereni talep ettiği halde, PCR testini vermeyen kişilere yazılı uyarı yapılarak,
savunması istenebilecek.
Covid-19 süreci iş yaşamını değiştirmeye devam ediyor. İşçi sağlığını korumak adına alınan
tedbirler, şirketlerin insan kaynakları departmanı çalışanlarına yeni görev ve sorumluluklar
getiriyor. Çalışanların gerek aşı durumları, gerekse aşı olmayanların PCR test sonuçları,
bulut ve mobil tabanlı uyumHRM (İnsan Kaynakları Yönetimi) programı üzerinden etkin,
verimli ve KVKK’ya uygun olarak yönetilmektedir. UyumHRM değişen İK fonksiyonlara
destek vererek, şirketlerin üretkenliğine ve verimliliğine katkıda bulunan bütünleşik bir İK
yazılımıdır.
PCR testi yaptırmayan işçi, işten çıkartılabilir mi?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yayınlamış olduğu yazısında, zorunlu test
uygulamasının gerekçesi olarak, aşısını tamamlamamış olan kişilerin, diğer çalışanların
sağlık ve güvenlik şartlarını kötüleştirerek çalışma barışını bozabileceği ve diğer çalışanların
sağlığını tehlikeye atma riskinin bulunduğu ifade edilmiştir.
Peki, işveren istediği halde PCR testini yaptırmak istemeyen işçi, işten çıkartılabilir mi?
Henüz netliği bilinmeyen bu konuda, iki farklı görüş mevcuttur. Bir kısım uzmanlar, eğer aşı
zorunlu değilse, PCR testi yaptırmak da zorunlu değildir ve bu nedenle işveren testini
iletmeyen işçiyi işten çıkaramaz denilmektedir. Diğer bir görüşte ise, işverenlerin zorunlu testi
istediği takdirde, işçilerin bunu yaptırması gerektiği, aşısını yaptırmayan ve test olmayan
çalışanların iş akdinin feshedilebileceği belirtilmektedir. Henüz kesin bir sonucu olmayan bu
konu, önümüzdeki günlerde testini yaptırmayıp işten çıkarılan bir işçinin mahkemeye
başvurması halinde yargının vereceği karar ile emsal oluşturacaktır.

Bir diğer konu bilindiği üzere, PCR testi devlet hastanelerinde ücretsiz yapılmaktadır. Eğer
özel bir durumdan dolayı çalışan testini özel hastanede yaptırırsa, burada oluşan ek maliyet
kanuna göre işveren tarafından ödenecektir.
Şehirler arası toplu taşımalarda ve etkinliklerde PCR testi zorunluluğu getirildi
İçişleri Bakanlığı tarafından, 18 yaş ve üzerinde aşı olmayan kişilere, 6 Eylül 2021 tarihinden
itibaren, şehirlerarası seyahatlerdeki uçak, otobüs, tren ve diğer toplu taşıma araçlarında ve
ayrıca sinema, konser, tiyatro gibi insanların toplu olarak katıldığı etkinlik ve
organizasyonlarda PCR testi zorunluluğu getirilmiştir.