Navlunun yarısı mazota gidiyor
Navlunun yarısı mazota gidiyor
Avrupa’da nakliye bedelinin %25,1’ni akaryakıt oluştururken, Türkiye’de bu oran %48,2
civarındadır. Türkiye’nin ve bölgenin en büyük Dijital Forwarder konumundaki Tırport’ın 2023
üçüncü çeyrek verilerine göre; Türkiye’de gerçekleşen karayolu nakliye bedellerinin
neredeyse yarısı akaryakıta gidiyor. Avrupa ile kıyaslandığında 2 katı seviyesindedir.
Artan tüm maliyetlere rağmen Türkiye’de navlun içinde akaryakıt maliyetinin %50’lere yakın
olmasının temel sebebine değinen Tırport Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Akın Arslan,
“Bunun nedeni, kamyon sahiplerinin ayakta kalabilmek, kamyonunun taksitlerini
ödeyebilmek, evine ekmek götürebilmek için fedakarlığı önce kendisinden yapmasından
kaynaklanıyor. Kamyon sahibi, kamyonun bakımından, sigortasından, şahsi yevmiyesinden
kendince fedakarlık yapmaya çalışıyor. Örneğin son bir yıl içinde kaplama lastik yaptırarak
kullanma eğilimi, Türkiye’de %20’nin üzerinde arttı. Bu durum kesinlikle sürdürülebilir değil.
Sürüş güvenliğine de büyük zarar veriyor. Aynı zamanda, kontrat lojistiğinde de durum çok
farklı değil. Navlunun %50’sinin mazot maliyeti olduğu bir pazarda, filolarına ve sürücü
performanslarına odaklanmayan, yükleme ve teslimat raporlamalarına canlı erişip alternatif
maliyetlerini hesaplayamayanların, yükleme-boşaltma noktalarındaki bekleme ve atıl kalma
sürelerini doğrulatamayanların, kontrat lojistiğinde operasyonel kar etmeleri teknik olarak
mümkün değildir.” dedi.
Türkiye’deki kamyon sahipliğini, taksi plaka sahipliği ile karıştırmayın
Kamyon sahiplerinin %90’dan fazlasının kamyonun aynı zamanda aktif şoförü olduğunun
altını çizen Tırport Başkanı Dr. Akın Arslan, şunları anlattı:
“Türkiye’de yollarda ticari taşıma yapan 550 bin civarında 16 ton ve yukarısı kamyon var.
Bunların sadece 130 bin civarı lojistik ya da yük sahibi firmaların (çimento fabrikası, un
fabrikası, petrol şirketi vs) sahibi olduğu, özmal araçlardır. Geri alan 420 bin civarında
kamyon/çekicinin sahipleri, doğrudan şahıslardır. Çünkü Türkiye’de kamyonculuk en önemli
ekmek teknelerinden birisi. Türkiye’deki kamyon sahipliğini, taksi plaka sahipliği ile
karıştırmayın. Kamyon sahiplerinin %90’dan fazlası, kamyonun aynı zamanda aktif
şoförüdür.” dedi
Kamyon, dönüş yükü alamadan boş dönerse zarar ediyor
IRU (Uluslararası Karayolu Taşımacılık Birliği) verilerine göre, Avrupa’da boş dönme oranı
%23 civarındayken, Türkiye’de bu oranın %32 civarında olduğuna dikkat çeken Tırport
Başkanı Dr. Akın Arslan, şunları kaydetti:
“Tırport Insights 2023 üçüncü çeyrek verilerine göre; bir kamyon uzun yolda yükle ortalama
460 km yol gidiyor ve 32 litre civarında mazot yakıyor. Bir kamyonun uzun yolda ortalama
gidiş-dönüş maliyeti 15 bin TL civarını buluyor. 15 bin TL’ye yükü taşıyan kamyon, dönüş
yükü alamadan boş dönerse zarar ediyor. Lojistik sektörünü, gerçek-zamanlı, konum-tabanlı,
akıllı lojistik çözümler ve intermodal çözümler ile aynı platform içinde destekleyen Tırport
olarak, 14 ülkede 8 dilde global ölçekte lojistik sektörünü dijitalleştirirken kamyonların dönüş
yükü bulmalarına değer katıyoruz. Yine IRU verilerine göre, 2022 yılı Ekim ayında Avrupa’da
zirve yapan akaryakıt fiyatları 2023'de %25'lere varan oranda düşerken, Türkiye’de hem kur,
hem de ÖTV düzenlemeleriyle artmaya devam etti. Bu durum nakliye sektörünü daha da
zora sokuyor. Bir diğer konu da, Avrupa’da bir kamyon şoförü ortalama 2.200-2.500 Euro
civarında kazanırken, bir Türk kamyon şoförü 800 Euro bile kazanamıyor. Kamyon sahibi
dertli, filolar yaşlanıyor (Türkiye'de ortalama kamyon yaşı 17,2), verim düşüyor ve dönüş
yükü bulmak daha büyük bir kriz olarak karşımıza çıkıyor. Kısaca, dönüş yükü alamayan
kamyon, direk zarar ediyor. Sektör nereden baksanız sıkıntı yaşıyor ve yollardaki sürüş ve
yük güvenliği riski arttıkça artıyor.” şeklinde konuştu.
