Suudi Arabistan’dan Mega Projelere davet…

10 Eylül 2024 Editör

SUUDİ ARABİSTAN’DAN TÜRK YATIRIMCILARA

(Hayrettin TURAN)

MEGA PROJELER İÇİN AÇIK DAVET

Suudi Arabistan önümüzdeki dönemde yaklaşık 1,4 trilyon dolarlık altyapı yatırımları için harekete geçti. Özellikle Türk şirketleri davet eden Suudi yetkililer ve iş insanları; sanayi, tarım, müteahhitlik, ticaret ve turizm sektörlerinde hayta geçirilecek 100’lerce proje için Türk iş insanlarına her türlü teşvik, destek ve kolaylık sağlayacak.

Yakın gelecekte Arap ülkelerinin cazibe merkezi haline gelecek ülkelerin başında Suudi Arabistan geliyor,. Geçmişin de yaşandığı Geleceğe ait sıradışı vizyonlarla parlak fikirlerin hayata geçirildiği Suudi Arabistan”da her an farklı bir sürprizle karşılaşabileceksiniz

Suudi Arabistan önümüzdeki dönemde yaklaşık 1,4 trilyon dolarlık altyapı yatırımı için kolları sıvadı. Ülkeyi tam anlamıyla bir şantiyeye çevirmiş durumdalar.. Veliahd Prens Selman ekibiyle Suudi Arabistan’ı dünyanın sayılı turizm destinasyonlarından biri haline getirmek istiyor. Her şehir için farklı proje üretiyorlar. Bu projelerde de Türk müteahhitlerindendestek istiyorlar.

Türkiye’nin, farklı pazarlardaki deneyimleri, uluslararası standartlarda uygun maliyetli hizmetleri, inisiyatif alma yetenekleri, risk alabilmeleri Türk müteahhitlerini dünyada marka haline getirdi. Suudi Arabistan da bu deneyimden istifade etmek istiyor.

Halen Suudi Arabistan’ın yurtdışı müteahhitlik hizmetleri içinde Türkiye altıncı sırada… Türk firmalarının şu ana kadar üstlendiği projelerin tutarı 27.8 milyar dolar. Fakat şu anda Suudi Arabistan’ın 2030 vizyonu çerçevesinde yapacağı projeler le ‘Türk müteahhitleri için büyükbir iş pazarı açılıyor’

DEVASA YENİ ŞEHİRLER

Suudi Arabistan’ın çehresine değiştirecek, belki de dünyadaki şehirleşmenin yeni çehresini oluşturacak şehirler kurulmaya başlandı

The Line (Çizgi) projesi Veliaht prens Muhammed bin Selman’ın “Şimdiye kadarki en yaşanabilir şehir” dediği proje 170 kilometre uzunluğunda.Küresel ekonomik güç merkezi olma şehir bunu simgeleyecek .500 milyar dolar bütçeli.

Peki neler yapılacak, ülkenin hedefi ve vizyonu nedir?

Suudi Arabistan’daki inşaat projelerinin toplam değeri yüzde 4’lük yıllık bileşik büyüme oranıyla 4,5 trilyon SAR’a ulaşırken, yakın tarihli bir rapor, Suudi Arabistan inşaat pazarının 2024 ile 2027 yılları arasında yıllık ortalama yüzde 4 büyüme kaydedeceğini öngörüyor.

Rapora göre ; Suudi Arabistan, Orta Doğu inşaat pazarının en aktif aktörü konumunda. Suudi sermaye projelerinin toplam değerinin uygulama öncesi aşamada 4,5 milyar riyal, yani yaklaşık 1,2 trilyon dolar olduğu tahmin ediliyor ve Suudi Arabistan Krallığı yeni, modern ve çağdaş şehirler inşa etmeye, altyapı, tüneller ve saraylar inşa etmeye, tuzdan arındırma tesisleri ve stadyumlar inşa etmeye ve Krallığı birbirine bağlayan modern bir demiryolu ağı inşa etmeye odaklanıyor.

Türkiye ile Suudi Arabistan ile sürekli her alanda artan toplantıların ardından sıra mega projelere geldi. Türk firmaları müteahhitlik projelerini almaya davet edildi.

Gerçekleştirilecek projeleri yerinde görmek için Suudi Yetkililer tarafından ülkesine davet edilen Merkezi İstanbul’da bulunan Yatırım Konferansı Organizasyonu Başkanı Hamza Yusufoğlu “Suudi Arabistan , Türkiye’nin en eski dost ülkelerinden birisi. Ülkede iş yapacak Türk firmaları için yeni bir dönem başlıyor Her sektörde yatırım için Suudi Arabistan’ın karar vericilerinin çağrısı var”dedi..İki ülke arasındaki ilişkilerinde son durumu değerlendiren Dr. Hamza Yusufoğlu, ‘İki ülke arasında ticaret ,turizm ,inşaat ve enerjiden savunma

sanayi ile yeni teknolojilere kadar ulaşan geniş bir işbirliği hedefleniyor.. Benim bizzat görüşme fırsatı bulduğum aralarında Suudi Arabistan prenslerinin de olduğu mega projelerin sahibi firma sahipleri , Türk müteahhit firmalarını ülkelerine davet edip karşılıklı iş birliği imkanları değerlendirmek ve inşaat işlerini vermek istiyorlar. İki ülke arasında mega projelerin gerçekleşmesinin yanı sıra ,altyapı ve üstyapı konularında iş birliği sağlanması, Türk müteahhitlerin Suudi Arabistan inşaat projelerini yaptırmak istemektedirler.

Suudi Arabistan’ın Sanafir ve Tiran adaları ile artacak olan Kızıldeniz’de nüfuzu var ve Vizyon 2030 ile önemi artıyor ve Suudi Arabistan, Vizyon 2030’a yaptığı yatırımın güvenliğini artırmak istiyor.

UYGUN ORTAM

İki ülke arasında, ticaret, turizm, inşaat ve enerjiden savunma sanayisi ile yeni teknolojilere kadar ulaşan geniş bir işbirliği hedefleniyor.

Bunun somut örnekleri şimdiden başladı Suudi

Şirketleri büyük inşaat projelerini Türk firmalarının yapmasını istiyor. Ayrıca Suudi Arabistan’ın 2030 vizyon proğramında , Suudi-Türk Koordinasyon Konseyi’nin çalışmaları da büyük önem kazandı.

RİYAD DOĞRUDAN YATIRIMCI İSTİYOR

Suudi Arabistan , al-sat şeklindeki ticari ilişkilerle sınırlı kalmayıp, Türk işadamlarının ülkelerine doğrudan yatırımda bulunmalarını bekliyor.Suudi Arabistan’da , Türk şirketleri için Showroomlar kurulması/işletilmesi, başta inşaat, yol yapımı olmak üzere , tarım, enerji, bankacılık, lojistik, gıda, turizm, , sağlık alanlarında önemli iş ve yatırım fırsatları bulunuyor.

Abdurrahman El Asaker

Proğramı gereği Riyad’da ilk ziyaretini ülkenin en büyük işadamlarından Abdurrahman El Asaker ile

bir görüşme gerçekleştirdi. Yabancı yatırımcılar hakkında bilgi paylaşan El Asaker’ aynı zamanda veliaht Prens Muhammed bin Abdülaziz bin Salman bin Abdülaziz bin Abdülaziz Al Suud ile sık sık projeler için biraraya gelen bir işadamı, Riyad’ın en prestijli bölgelerinde ve üreticinin büyüklüğüne uygun bir showroom kiralayarak değerli çanta ve farklı kıyafet sergilerinin yanı sıra Türk mobilya üreticilerinin ürünlerinin sergilenmesi konusunda faaliyetlerine başladığını duyurdu. Görüşmede ele alınan konulardan birisinin de yirmi beş milyon metrekare alana sahip özel çiftliğinde , kümes hayvanları ve çiftlik hayvanları yetiştirmek modern hidroponik tarım alanında yatırım yapılmasını konusunda Türk şirketleriyle işbirliğine hazır olduğunu belirtti.

Şeyh Mansour bin Majid Al Dosari

Suudi Arabistan’da Şeyh Mansour bin Majid Al Dosari ile yapılan görüşmede, kendisinin çok özel ilişkilere sahip olduğu ülkenin Güney bölgesinde (Cizan) iş, müteahhitlik ve yapılması gereken bbirçok proje konusundra işbirliğine hazır olduğunu belirtti.Al Dosari bizzat kendisinin ülkesinde iş yapacak Türk şirketlerine büyük kolaylıklar sağlayacağını belirterek’ Gümrük vergileri ve devlet kayıt ücretlerinden muafiyet, bankacılık tabanından muaf devlet kredilerinin kolaylıkla verilmesi ve büyük ölçekli müteahhitlik projelerinin üstlenilmesi ile Suudi İhracat Bankası’ndan yararlanılması ve limanın kullanılması gibi şirketlere büyük ayrıcalıklar tanınması konusundaki yardımlarından bahsetti. Şeyh Mansour bin Majid Al Dosari Türk şirketlerine NEOM ve Diriyah bölgesindeki projeler ile on milyar riyali aşan devlet müteahhitlik projeleri olan Kızıldeniz Şirketi’nden ihale alınması konusunda yardımcı olacağını açıkladı. Al Dosari ayrıca Aramco ve petrol rafinerileri ile diğer yatırım alanlarında işbirliği yapmayı teklif etti.

Nasser Al Dosari

Toplantıda ayrıca yerel bir şirketin sahibi olan Kardeşi Nasser Al Dosari ise kenoisinin de sahibi olduğu bin yedi yüz otobüsle donanmış Umre ve Hac için şirketi’nin yanısıra

Türk mobilya firmaları ve üst düzey marka, çanta ve giysi fabrikaları ile temas kurmak istediğini Türk firmalarıyla anlaştığı takdirde bu firmalar için ayrıcalıklı ve stratejik yerler kiralayarak iş birliği yapma arzusunu dile getirdi.

Samer Kwaider

Ziyaret edilen Suudi Arabistan’ın büyük inşaat şirketine sahip Samer Kwaider ülkesinde milyarlarca riyallik projelere imza atan tanınmış bir işadamı. Samer Kwaider birçok uluslararası ve yerel şirketin ortağı olan ve aynı zamanda her biri bir milyar riyali Birinci aşan rakam ve tutarlarda projeler için Türk şirketlerine ihalelere katılma ve ihale teklifleri hazırlama konusunda yardımcı olabilecek .

Fahda Al-Qahtani

Riyad Belediyesi yöneticilerinden Fahda Al-Qahtani ile Riyad Belediyesi’nin çeşitli alanlarda sunduğu teklif ve avantajlardan yararlanmanın yanı sıra Riyad Belediyesi’nin büyük müteahhitlik projelerinin doğrudan Türk firmalarına verilmesi konusunda işbirliğine hazır olduğunu açıkladı.

Prens Meşal Al Suud

Ülkenin tanınmış işadamlarından Prens Meşal Al Suud ile Başkent Riyad’da yapılan görüşmede Al Suud, ‘Türk şirketlerine açık davette bulunuyoruz. Birlikte yeni kazanımlara imza atalım. Birçok teşvikle birlikte dost ve kardeş Türkiye’yi bekliyoruz” dedi.

Al Suud yaptığı açıklamada , Başkent Riyad haricinde de Suudi Arabistan’ın diğer şehirlerinde

başta otomotiv ve yedek parça olmak üzere Türk sanayi sektörlerine iştirak ederek işbirliği yapma arzusunu dile getirdi ve her sektörde yatırım tekliflerine açık olduğunu belirtti

Laila Al-Rashed ve Nadia Al-Rashed,

Türkiye’ye ortak çağrı yapan Suudi Arabistan’ın en büyük şirketlerinden birisi olan Al-Rashed Müteahhitlik Şirketi’nin sahibleri olan İş kadını Bayan Laila Al-Rashed ve kız kardeşi Bayan Nadia Al-Rashed, Arap Bankası’nın büyük bir hissesine sahip olan Al-Rashed Şirketi’ ayrıca Suudi Arabistan’daki en büyük palmiye plantasyonlarından birine sahiptir; burada yirmi bin palmiye ağacı ve sebze yetiştirmek için üç yüz sera bulunmaktadır.Altı milyon metrekareden fazla bir alana sahip buğday ve yonca ve gül gibi yem bitkilerinin yetiştirilmesi için geniş alanlar ve çiftlik Riyad şehrine yakın bir konumda olup şehre sadece seksen kilometre uzaklıktadır.Türk mobilya sanayi,kıyafet alanında da Türk şirketleriyle yatırıma hazır olduklarını belirttiler.

Hamza Yusufoğlu’nun devam eden açıklamaları şöyle

Yasser Yassin

SAGIA Şirket Tescil Genel Müdürü, Yasser Yassin , Suudi Arabistan Krallığı’ndaki tüm resmi ve özel işler ve gereklilikler konusunda yirmi beş yıldan fazla deneyime sahip.

Zamil Group Holding

Suudi Arabistan’ın eski Sanayi Bakanı’ın yönetim kurulu Başkanlığını yaptığı Zamil Grubu, şeker rafinasyonu ve paketleme de dahil olmak üzere grubun sahip olduğu çoklu endüstrileri anlatarak Türk şirketleriyle işbirliğinden bahsetti.

Orta Doğu’da tek fabrika olan optik, fibe, elektrik kabloları, telefon kabloları ve diğerlerini üreten Ürdünlü firma ile temasa geçildi ve görüşüldü ve Suudi Arabistan’daki fabrikanın sahibi için Ürdün’de bir fabrika daha yapıldı ve kuruldu ve Mobily, S.T.C ve ZEIN ile üç yüz milyon riyalin üzerinde projeleri olduğu için bu yatırımın genişletilmesi konusunda kendisiyle anlaşabildik.

Türk şirketlerinin Suudi Arabistan devletinde yatırım yapabileceği projeler, ki bunlar çok yüksek gelir ve kar getiren farklı projelerdir:

Suudi Arabistan üç önemli etkinliğe hazırlanıyor:

1) 2027 Asya Kupası Şampiyonası

2) Expo 2030

3) 2034 FİFA Dünya Kupası ev sahipliği.

Suudi Arabistan Krallığı ve Türkiye; tüm ekonomik, ticari, siyasi ve sosyal alanlarda seçkin ve gelişmiş ilişkilere sahiptir. Zira Suudi Arabistan, Türkiye’yi bölgede uluslararası ve bölgesel ağırlığı olan bir İslami iktisat ülkesi olarak görmektedir.

Suudi Arabistan Krallığı’nın kapıları Türklere her zaman açıktır ve Krallık her alanda öncelik verdiği Türk şirketlerini ve yatırımcılarını, memnuniyetle karşılamaktadır.

Suudi Arabistan’ın Vizyon 2030 çerçevesinde hayata geçireceği projeler düşünüldüğünde Türk iş insanları için özellikle 4 ana sektör öne çıkmaktadır:

-Sanayi

-Müteahhitlik

-Ticaret

-Turizm

Suudi Arabistan’da her sektörün farklı ayrıcalıkları vardır ve devlet tarafından sübvanse edilen sektörler de mevcuttur.

Suudi Arabistan’da yabancı yatırımın faydaları

a) Yabancı şirketler Suudi bir ortak olmadan şirketin %100’üne sahip olabilirler, ancak bu durumda devlete yüzde yirmi vergi ödeyeceklerdir
b) Şirkete herhangi bir oranda Suudi bir ortak iştirak edebilir ve daha sonra devlet vergi oranının yüzde 5 olan şer’i zekat oranını düşecektir.
c) Suudi bir ortağa sahip olmanın faydaları ise şöyle sıralanmaktadır:

-Faizsiz verilen devlet kredilerine kolay erişim

-Sanayi ve tarım arazilerine kolay erişim

-Suudi İhracat Bankası’na kolay erişim

Türk şirketlerinin Suudi Arabistan’da yatırım yapabileceği projeler

1) Kalsiyum karbonat üretimi

2) Otomobil ve yedek parça, lityum pil imalatı

3) İlaç endüstrisi ve hastaneler, tıbbi ekipman ve malzeme yatırımları

4) Yenilenebilir enerji yatırımları (Güneş ve Rüzgar)

5) Sigortacı sektörüne yatırım

6) Yabancı öğrencilerin eğitimi alanında yatırımlar

7) Tarımsal alanda yatırımlar